Denek
dakigu nor den Louis Pasteur (1822-1895), pasteurizazio prozesu
famatuaz gain beste hainbat aurkikuntza egin zituen medikuntzaren
inguruan. Antisepsiaren gurasoetako bat izan zen, ebakuntzetan
erabiltzen zen materialaren esterilizazioari esker heriotza eragiten
zuten hainbat gaixotasun saihestuaz. Baina gainera,
infekzio-gaixotasunen ikertzaile handia ere izan zen. 1880 urtean
hegaztien koleraren inguruko ikerketak egin zituen eta 1885 urtean
amorrua (hidrofobia izenez ere ezaguna) gaixotasunaren aurkako bakuna
lehenengo aldiz frogatu zuen haur batean.

Bitartean
Asteasun Osasun Batzordeak hainbat neurri abian jartzea erabaki zuen
1867 urteko gutun batean ikusi dezakegun bezala. Hidrofobia gaixotasun
kutxakorrak hain eragin beldurgarriak zituen neurri benetan zorrotzak
proposatzen zirela. Batetik, zakurrek gaixotasuna hartu ez zezaten:
“…todos los perros de esa villa (…) se encierren por un periodo
cuando menos de 40 días (…) disponiendo acto continuo la muerte de
todo aquel que se encuentre fuera de su casa…”; bestetik, gizonen bat
kutsatua izan den ikusteko “…el hombre mordido por dicho perro será
observado todos los días por los facultativos(…) durante al menos 40
días (…) y propinándole durante dicha observación los medicamentos que
aconseje la ciencia”; eta gainontzeko aziendak kutsatu badira,
“Respecto a los ganados mordidos se reconozcan todos los días y a la
menor indicación de estar enfermos (…) se matarán sin consideración de
ninguna especie y serán enterrados con una profundidad conveniente.”

Honelako
babes neurriak hartzeko idatzitako 2 gutun ditugu artxiboan, bata 1853
eta bestea 1867 urtekoa. Azken hau da goian aipatutako neurri zorrotzak
agintzen dituena. Lehenengoan, 1853 urtekoan, behi batek zakur gaixotu
baten hozkada jaso zuela eta listua jariatzen zegoenez hil eta sakon
lurperatzeko agindu zuten, baserriko gainontzeko aziendak ere
ikuskaritzapean geratuko zirelarik.

Baina,
1889 urtean Pasteur jaunaren amorruaren inguruko aurkikuntzak ongi
ezagunak ziren. Ordundik aurrera ditugun gutunetan azienden
babes-neurriak berdinak izaten jarraitzen zuten arren, gaixoturik gerta
zitezkeen pertsonenak oso bestelakoak ziren. Honela dio gutunak: “…que
un perro ha mordido al niño José Manuel Sarasola…disponga su envío al
Instituto Pasteur de Paris o al de Ferran de Barcelona…”. Haur honen
kasu zehatzean Parisera bidali zuten gastuak Udalak eta Foru Aldundiak
erdibana ordaindu zituztelarik.

Amagoia Piá

Argazkia: Asteasuko Udal Artxiboa, 0017-02.