Noizean behin, herriaren iragana gogora ekartzen duen dokumentazioa agertzen da artxiboan. Orain dela gutxi jakin dugu 1830eko uztailaren 26an, Zestoako Bainuetxetik etorrita eta Donostiarako bidean, Francisco de Paula de Borbón eta Luisa Carlota de Borbón-Dos Sicilias infanteak Villabonako Zubiaurre Zarra ostatuan egon zirela. Egonaldi honek herriko jaiekin kointziditu zuenez, ostatu jabeak, Juan Ignacio Etxabegurenek, jasandako kalteen erreklamazioa eskatu zuen.

Udal artxiboan egonaldi honen inguruko dokumentazio gehiagoren bila, gutun bat ageri da, 1830eko uztailaren 18an datatua eta Ladislao Zabalak sinatutakoa (sig. 0609 – 02). Gutun honek errege bisitaren berri ematen du, eta bazkaltzeko egonaldia gauzatzeko Pedro Nolasco Telleria arkitektoari herriko etxerik onenak erakusteko agindua ematen du:

Gauzak honela, badirudi aukeratutako etxea Juan Ignacio Etxabegurenen Zubiaurre Zarra ostatua izan zela. Hala ere, oraingoz ez dugu jabeak sustatutako kalte-ordainen erreklamaziorik topatu udal artxiboan.

Urte bereko uztailaren 18an ospatutako Osoko Bilkuran (0006 cf – 02) infanteen iritsierari buruz hitz egin zen, eta batzorde bat eratu zen Asteasu eta Zizurkilerantz igotzen zen harrizko zubia konpontzeko helburuarekin:

Miriam Ruiz
Argazkiak: Villabonako Udal Artxiboa