Artxiboak
Abaltzizketan “En castellano y vascuence”
Urte gehiegi daramatzagu udalen kontestuen barruan euskararen erabileraren eztabaida luzean. Azken urteetan eztabaida hori amaituta zegoela uste bagenuen ere, beti dago zerbait berriro bizten duena.
Sobera jakina da historian zehar udal dokumentazioaren gehiengoa gaztelaniaz aurkitzen dela eta udal osoko bilkuretako aktak ez dira salbuespena. Hala ere, gure udaletxeetan euskararen erabilera etengabekoa izan denaren aztarnak ikus ditzakegu ofizialki erderaz idatzita dauden dokumentuetan.
Abaltzisketaren kasuan, enkanteetan baldintzak euskaraz eta gaztelaniaz irakurtzen ziren. Osoko bilkurako aktei esker, 1898. urtean zehar idazkariak enkanteari hasiera emateko baldintzak bi hizkuntzetan irakurtzen zituela ikus dezakegu[1].
Abaltzisketako Udal Artxiboa. Signatura: 0006-2_151
“ … y pliego de condiciones adjunto / el cual ha sido leido por mi, el secretarío, en / voz clara, pública e inteligible en castellano y vascuence.. “
Irudian agertzen den dokumentuaren kasuan ardoaren arbitrioaren enkanteari buruzko osoko bilkurako akta da. Udalak erremate edo enkantearen bidez ardoaren arbitrioa, hau da, ardoaren salmentaren gaineko udal zerga, alokatzen zuen denbora jakin batez eskaintza onena egiten zion herritarrari. Honi esker udalak diru-sarrera finkoak eta likidezia lortzen zuen. Hori dela eta, Udalaren helburua enkantean ahalik eta pertsona gehienek parte hartzea zen, eskaintza altua lortu ahal izateko.
Funtsean, egun oraindik leku askotan argi geratzen ez bada ere, XIX. mende bukaeran jada konturatuta zeuden herritarren parte hartzea zuten udal prozeduretan beharrezkoa zela nahitaezean hizkuntza bien erabilera.
[1] Abaltzisketako Udal artxiboa https://abaltzisketa.artxiboa.eus/node/79577 https://abaltzisketa.artxiboa.eus/node/79572
https://abaltzisketa.artxiboa.eus/node/79573
https://abaltzisketa.artxiboa.eus/node/79576