Maiatzeko idatzian aipatu zen Getariak eta Compañía del Ferrocarril de Elgoibar a San Sebastián enpresak izandako lehen kontaktua. Bertan esandakoaren arabera, Getaria-Oiquina izeneko geltokia egon omen zen duela mende bat, baina dirudienez, Getariako Udalari ez zion poztasun berezik eragin honek, kontrakoa baizik, herriaren izendun geltokiari erreferentzia egiten zioten errotulu guztiak kentzeko agindua eman baitzuen.

Udalaren eta enpresaren arteko erlazioak ez ziren kontu horrekin itxi. Lehenengo kontaktuan eskaera kentzekoa izan bazen, bigarrenean jasotzeko eskaera izan zen. Bigarren eskaera ulertzeko, garai hartan Getariaren diru-iturri nagusia zen sektorera joan beharko da. Arrantza eta Getaria estu lotuta joan diren bi hitz izan dira historikoki, eta nahiz eta maila apalago batean izan, baita gaur egun ere. Arrantza eta jarduera honek sorturiko industria jarduerek ahalbidetu izan dute Getariaren bilakaera. Zentzu horretan, sektore honek historian zehar izandako hazkunde nabarmenena azpimarratu behar izanez gero, XX. mende hasieratik aurrera izandakoa aipatzea ezinbestekoa da. Sektorearen faktore endogenoen garrantziaz gain, zenbait kanpo faktoreek ere garrantzia izugarria izan zuten, eta nola ez, horien artean egon zen trenbidearen sorrera, honek zekartzan abantaila eta erraztasun guztiekin. Getariako Udala honen jakitun izan zen lehen momentutik.

Argi dago Getariako Udala kontziente zela geltoki bat izatearen ezintasunaz. Era berean, oso kontziente izan zen trenbidea gertu izateak zekartzan abantailez. Trenbide linea berria ireki zen momentuan arrantzatutakoa saltzeko merkatua merketu eta zabaldu egin zen. 1902. urterako eraikita zegoen linearekin, gauean Getariako uretan arrantzatutakoa goizean goiz Bilbo hirian saltzeko aukera zegoen. Aukera hori galdu ezin zela oso argi zeukan Getariako Udalak. Esandakoaren erakusgarri dugu 1902ko maiatzaren 17ko udal akta. Bertan goizeko lehen orduan Zarautzeko geltokitik Bilbo aldera trena antolatzeko eskaera bideratzeko beharra aipatzen da, betiere, Zarautz eta Zumaiako herriekin batera presioa eginaz. 1902eko uztailaren 17rako inguruko herriekin elkartu eta denek batera eskaera bideratzeko erabakia hartzen dela aipatzen da.

Geltokia izateko pribilegioa ez izan arren, trenbidearen gertutasunak onura ekonomiko handia ekarri zion Getariari.

Xabier Etxeberria

Irudiaren iturria: https://www.getaria.eus/es/content/pesca-y-pescadores