Irutxulon
irakurri dugu: Bidebietako Institutua itxiko dute. Berri gehiagoren
bila, “ghetto”tzat hartzen dutela irakurri dugu ere. Hara! Sikiera
horrek Dangerous Mindseko Michelle Pfeiffer irakasle gisa izateko balio
izan bazitzaigun!

Orduan
ere ez zen Gipuzkoako ikastetxerik baloratuena; aitzitik, okerrena ez
bazen, azken aurreko okerrena. Barregurea ematen zigun, gu baino pringao
handiagoak zeudela irudikatze hutsak.

Ez
dugu ukatuko: bai, Rob Brownek han ikasi zuela esatea sinisgarria da.
Baina Institutu horretan guk ere Forrester izan genuen alboan.

PC
zer zen inork ez zekienean, irakasle talde batek informatikan hasi
behar ginela erabaki zuen. Sinclairrak eskutan izan genuen; Donostiko
unibertsitate pribatuan, ordenagailua idazten eta bekarekin dirua PC
batean gastatuta joando bakarrak izan ginen. Ghettokoak.

Goizueta
eta Aranotik euskaldunak Bidebietara etortzen ziren. Ez galdetu nola
ematen zen mirari hura. Eraman handi izan zuten gurekin,
nork-nori-norrean trabatuak, euskaltegiko kumeekin. Errespetu handiz
euskaraz egiten ziguten. Are, euskara ikasi beharrean, euskalduberri
heldugabekoak euskaraz ikastera ausartu ginen, euskarazko lehen
liburuak, apunteak… bai eta baten batek zuzenean euskal filologiara
egitera jo ere.

Idazten,
marrazten, galdetzen… lanak bildu eta fanzinea egiten genuen;
fotokopiagailua erabiltzea ez zen eskatu behar egin ere.

Ea, ea… Institutuak M-ak eta Takolo, Pirritx eta Porrotx Trintxerpeko frontoira eraman zituela zin dagizuet.

Sona
handiko politikaria izango zenak literatura irakasten zigun,
Garcilasorekin tematua; jakin gabe bere klaseetan, ipuinak idazten
genituen eta postaz (hau da, kartazala selloa eta dena) elkarri
bidaltzen genizkion. Sasi analfabetoak ginelakoan, Hesse, Tolkien, Ende
(Mikel, sé donde curras y me debes un libro), Asimov, Brecht… (boh,
bale, Vazquez Figueroa ere) ez ziren gure irakurgai bakarrak. Izan
ere…

Oraindik
egun, gure betiko herri horietako bateko institutuan liburutegirik gabe
segitzen duten bitartean, institutuan liburutegia genuen. Presaka eta
korrika iritsi behar, misterioa, nobela beltza eta komikiak (asterix,
tintin, valerian y laureline, el víbora, cimoc-eko ale bereziak)
eskuratzea ez zen batere erraza.

Institutuak
bere espazioa eskaini zion auzoari: non ikasi ez (badakizue nolakoak
diren etxe apostuluak?) eta liburutegia auzo osorako apaltasunez ireki.
Nire CV-tik inoiz kenduko ez dudan aipamena da, Bidebietako
liburutegiaren liburuzaina.

Ikasi?
Jakina. Bizitzen ikasi genuen; Unibertsitatean lanak nola egin, hori
jada Forresterrekin egiten genuen. Jendearekin nola portatu, elkarri
irakatsi genion.

Ortzimuga
gainbaloratua dagoela idatzi zuen batek lehengoan; Bidebietako
institutuko ortzimuga bakarra zen mahaietara igo eta Asuncion-eko
lehioetara begira eta agurtu; labiritinto igotzeak errazten zuen hori,
arratsaldeko unerik zirarragarriena. Etxera hiru aldiz itzulta eta
hirian txirrindaz ibiltzen ikasi bitartean.

Ez,
ez zen xamurra izan. Colowall zeharkatu behar zen: eta Isasa parkea.
Baina hil arteko iraungo duten laguntasunak eta etsaiak sortu ziren. Non
egongo dira lagun galduak? Idatzi bitartean izen eta aurpegi! Izenak
emateko lotsa gehiegi. Ondo al zaudete Fredi, Idoia, Susana, Laura,
Kontxi, Eba, Jone, Mikel, Rober, Guti, Angel, Sergio? Besteak bai, ondo
daude.

Irakasleek
egin gintuzten on. Gu txikitu nahi gintuztenek eta gu maite
gintuztenek. Ghettotik ateratzeko aukera eman ziguten, ghettoa aldatzeko
bidea eman ziguten. Merezi genuelako.

Ikusten
ditut erreportajearen haurren aurpegiak. Ikaskideen seme-alabak izan
zitezkeen. Ez dira inongo ghettokoak. Auzo langilearen alabak dira.
Onera egin duten bi auzokoenak, hain zuzen ere. 49. Matematika
Olinpiadetan brontzea irabazi zuen neskatoa nongoa zen ba? Eta sutean
kaltetuentzat 1420 kapoi bildu zituztenak?.

Itxieraren
arrazoia Trintxerpeko Karmengo Amaren euskarazko DBH berria balitz,
gaitzerdi. (Hori bere baitan itzela baita). Baina honen atzean ez ote
dagoen aurre iritzia eta urtetako utzikeria.

Lagun
on batek bota zidan bezperan. Zein izan zen nire heldutasunerako
urratsa. Amaren iritziaren aurka Bidebietako institutura joatea. Han
ikasitakoa naiz. Hori da gordetzen dudan institutua (une txarrak bera
eta nire artean geratzen dira).

David Zapirain