luGORRI - Page 9 of 18

Artxiboak Bisita gidatuak Bloga Eburniko kattana Erakusketak Liburutegiak Lugorri

Artxiboak

Urte amaierako ezkila-hotsa

2018-01-03

Gainean dugu Abenduaren 31, gainean urtearen amaiera. Egun horretako azken minutu eta segundoak noiz iritsiko zain egoten gara urte zaharrari agur esan eta berriari ongietorria emateko. Gauerdian, elizako ezkilek 12 aldiz dilin-dalan jotzen dituztenean da unea. Ezkila-hotsa, ordea, urte osoan entzuten dugu. Denbora zehaztu eta aditzera ematen du. Bizi erritmoa markatzen du gailu hauen soinuak.…

Artxiboak

Sepulturak komunitate baten ispilu zirenekoak II: San Pedro Parrokiako…

2018-01-03

Aurreko idatzian Elorriaga leinuaz eta San Bernabe kaperaz aritu ginen. Familia horrek 1503an San Pedro elizan kapera egiteko baimena lortu zuela ikusi genuen. Dokumentu hartan, ordea, zeharka bada ere, San Pedro elizaren kudeaketaren inguruko informazioa jasotzen zela nabarmena izan zen. Bestalde, agerian geratu zen, baita ere, elizan familia edo leinu baten sepulturaren kokapenaren garrantzia. Hau…

Artxiboak

Euskararen alfabetizazioa Getarian

2017-12-13

Gaurkoan, urrian aipatutako alfabetizazioaren gaia, denboran salto bat emanda, eta euskara erlazionatuko ditugu 1970eko hamarkadan. Abenduan euskararen gaia jorratzearen zergatia argia dela esan daiteke, hil honetako 3. egunean ospatzen baitugu Euskararen Nazioarteko Eguna. Jakina den moduan, XX. mendean gure hizkuntzaren osasuna oso aldakorra izan da arrazoi ezberdinak direla medio. Urrian esan bezala, XIX. mendearen amaieran…

Artxiboak

Oreretako harresiak 1613an: Gruyere gazta bat?

2017-12-11

1.- Harresiak, babesa ematetik haratagoko elementua Jakina da hiribildu titulu eta maila juridikoa eskuratu zuten populazio guneek, inguruarekiko ezberdin edo aipagarri egiten zituzten elementuen artean harresiak zituztela. Askotan, eta Gipuzkoako kasua horren lekuko da, harresi hauek ez ziren Artaxoa, Avila edo Lugon ikus daitezkeenak bezalakoak, askoz elementu soil eta xumeagoak baizik. Hori dela eta, gure…

Artxiboak

Euskararen debekua XVIII. mende hasieran

2017-12-11

Abenduaren 3a Euskararen Nazioarteko Eguna dugu; euskaldunontzat data berezia dugu, beraz. Hori dela eta, oraingoan Oiartzungo udal aktek euskararen inguruan aditzera ematen diguten datu bat plazaratu nahi dugu. Jakina da aurreko mendeetako dokumentazio historikoaren portzentaia nagusia erdaraz idatzita dagoela; hagitz gutxi dira testu elebidunak edo euskara hutsean sortutakoak. Egon badaude, baina erdararen ozeanoetan uhartetxoak bailiran…

Artxiboak

Luxuaren balioa

2017-12-11

Udal guztietan badaude udalerri bakoitzari eragiten dien arau juridiko batzuk ordenantza bezala ezagutzen direnak. Udalerrian ordena mantentzeko egiten diren arauak dira eta Udalak osoko bilkuran onartu behar ditu balekoak izan daitezen. Mota desberdinetako ordenantzak egiten dira: fiskalitate kontuak erregulatzen dituztenak, hirigintzako gai desberdinak antolatzen dituztenak (txabolak, estetika, terrazak e.a.) edo poliziari eragiten dietenak. Villabonako Artxiboan…

Artxiboak Lugorri

Saskiak

2017-12-11

Azkeneko hilabeteetan ezohiko jarduera bat burutu dugu Ereitenen. Gipuzkoako Foru Aldundiaren Gordailua eraikinean gordetzen diren 300 saski baino gehiagoren kontserbazio lanetan laguntzeko aukera izan dugu. Dakizuen moduan Gordailua Irunen dago kokatua eta Gipuzkoako Ondare Bildumen Zentroa da. Artea eta ondare higiezinaz gain, etnogintzari eskainitako bilduma izugarria dute. Aipatutako saskien kopuru handiena, esaterako, etnogintzako bilduma horretatik…

Lugorri

Bidebietako Institutua

2017-11-25

Irutxulon irakurri dugu: Bidebietako Institutua itxiko dute. Berri gehiagoren bila, “ghetto”tzat hartzen dutela irakurri dugu ere. Hara! Sikiera horrek Dangerous Mindseko Michelle Pfeiffer irakasle gisa izateko balio izan bazitzaigun! Orduan ere ez zen Gipuzkoako ikastetxerik baloratuena; aitzitik, okerrena ez bazen, azken aurreko okerrena. Barregurea ematen zigun, gu baino pringao handiagoak zeudela irudikatze hutsak. Ez dugu…

Artxiboak

Suteak, gaurkotasunez betetako gaia

2017-11-15

Aurreko batean meatzeen inguruan jardun gara, Oiartzun inguruetako ezaugarririk nabarmenetako bat, baina aldi berean dokumentazio historikoaren aldetik ezezagunenetako bat, jorratuz. Ez dira, ordea, Bailarak aurreko garaietan zituen gauza azpimarragarri bakarrak; oihanak ere, hor zeuden. Basoa aspalditik izan da aberastasun iturri: jatekoa lortzeko, behar ezberdinetarako materialak eskuratzeko, lanbide ezberdinen jardunleku… Lurralde zabal nahiz txikiko herrietan, ohiko…

Artxiboak

Argi galdeketa

2017-11-15

Herri galdeketak eta argiteria elektrikoa. Arrazoi batengatik edo besteagatik, argi dago Euskal Herrian oso presente dauden bi gai direla, bestela, saia dadila edozein egungo errealitatea bi hauek gabe imajinatzen. Baina, gure helburua ez da baten edo bestearen pisua neurtu edo baloratzea, baizik eta Getariako bien arteko lotura historikoa zuenganatzea. Alde batetik, gai eta eskala ezberdinetako…

Artxiboak

Sepulturak komunitate baten ispilu zirenekoak I: San Pedro Parrokiako…

2017-11-15

Gure lurraldean, erlijio kristauaren barruan, hilotzak elizen inguruan ehorzten ziren garai batean. Burualdeko gertutasunean santu, elizgizon eta komunitateko pertsonaia nagusiak eta haien ondoren gainerako komunitateko kideak. Denborarekin tenpluak handitzen joan ziren eta kanpoko sepultura horietako asko eliza berrien barrualdean geratu ziren. Horrek, komunitatearen ehorzketak elizaren barrualdean egitera eraman zuen. Euskal Herriko zenbait herritan oraindik ikusgai…

Artxiboak

Testamentuek diotena

2017-10-30

Asteasuko artxibo honetan, beste dokumentu mota desberdinen artean, baditugu gordeta hainbat testamentu XIX. mende aurrekoak, horien artean zaharrena XVI. mendekoa izanik. Hortaz hitz egingo dugu oraingoan. Testamentuek informazio asko gordetzen dute bere baitan eta oso baliagarriak dira mota desberdinetako ikerketak egiteko. Beste gauza batzuen artean, informazio ekonomikoa, erlijiosoa edo juridikoa eskaintzen digute. Baita ere ahaidetasun…

Artxiboak

XIX. mende amaierako eskolak Getarian

2017-10-30

Irailarekin batera hasi dira eskoletarako joan etorriak, honek herri guztietan dakartzan aldaketa guztiekin, udako ohiturekin alderatuz betiere. Inork ez du zalantzan jartzen gaur egun haur edo gazte guztien eskolaratzearen, eta honek dakarren alfabetizazioaren, garrantzia. Baina ziurtatu daiteke hori ez dela horrela izan historian zehar. Udal artxiboak eskeintzen digun dokumentazioarekin, Getariako eskolen inguruko XIX. mende amaierako…

Artxiboak

Meatzeak, mundu ezkutu bat?

2017-10-13

zArditurriko meatzeek ez dute aurkezpen handirik behar. Milaka urteetan zehar izan duten erabileraz gain, duela hainbat denbora abian jarritako interpretazio zentruak beraien ohiartzuna areagotu egin du. Toponimia arloan ere jarduera horrek arrastoak utzi du, eta horren adierazle dira “Gazteluko meatzea”, “Gazteluko meatze zuria”, “Matxin-meatze”, “Meatzegorrieta” edo “Meatzezuloeta” bezalako leku-izenak. Dirudienez, erromatarrek burdinari jaramon handirik ez…

Artxiboak

Zementu naturalaren ekoizpenari buruzko aztarnen bila

2017-10-13

Zementugintzak garrantzia handia izan zuen Zumaiako industrializazioan. Ekoizpen honek eman zion hasiera hain juxtu herriko industrializazio prozesuari XIX. mendearen erdialdera, eta Urola Beheko zementu fabrikek hartu zuten garrantziari esker, Zumaiako portua “Interés General de Segundo Orden” izendatua izan zen 1883an. Zementu naturalak Zumaian izan zuen indarraz jakitun, artxiboan honen inguruko datuak topatu nahian ibili gara.…

Artxiboak Erakusketak Liburutegiak Lugorri

Zaharrak berri

2017-09-26

Euskal sorgortasunaren adiera nagusiena ematen duen esaera zaharrak bizitasuna eta etengabeko mugimendua estaltzen du. Ez soilik iraupena. Mugimendua. Gure amets (profesional) zaharrenetarikoa berri egin zaigu: Gipuzkoako artxibategi orokorrean gordeta dagoen auzietako agiriak indexatzea. Kontu zaharrak modu berrian prestatu; ikerketan lagungarria. Jada COUCI osoa dago kontsultagai http://www.artxibogipuzkoa.gipuzkoakultura.net/funtsak.php gunearen bitartez. Urtea amaitu baino lehen, baita besteak ere!…

Artxiboak

Zinematografoa Villabonan

2017-09-22

Datozen egunetan Donostiako Zinemaldiaren 65. edizioa ospatzen dela eta, Villabonan zinemak eduki duen garapenari buruzko berri batekin gatoz oraingoan. Gure erara zineari omenaldi xume bat egiteko modua da. Villabonako artxiboan zineari buruz hitz egiten diguten testu desberdinak dauzkagu, zaharrenak akta liburuetan jasotakoak izanik. Lehenengo erreferentzia mende hasierakoa da, 1909 urtekoa, Lumière anaiek lehen aldiz mugimenduan…

Artxiboak

Parte hartzea artxiboan

2017-09-07

Badira bost urte Udal Artxiboko dokumentazioa oinarri hartuta herriaren inguruko berri bat idazten hasi ginela. Orain arte aukeratutako gaiak ugariak eta oso desberdinak izan dira. Baina denek izan dute helburu berdina: herritarren artean artxiboan dauden altxorrak eta bitxiak zabaltzea, hauek ere bereak bezala ulertu eta sentitu ditzaten. Lan honetan lagun izan ditugu Asteasuko Udala eta…

Bloga

Oiartzun jai giroan

2017-09-07

Uda jai garaia dugu, zalantzarik gabe. Festak hamaika lekutan ospatzen dira, izan hiri, herri edo auzuneak. Sanjoanetatik hasi eta aste luzeetan zehar, ondo pasatzeko giroa nagusi da. Denbora asko ez dela, herrietan ematen ziren ospakizun, festa eta jai gehienak egutegi kristau-katolikoak finkatuak ziren. Errealitate hau askoz adierazgarriagoa izan zen Antzin Erregimenean, Elizaren presentzia gizartearen hamaika…

Bloga

Jakingo al zenuke 1344ko leku-izenak gaurko Zumaiako mapan kokatzen?

2017-08-11

Orain urte batzuk arte, egungo herriak hiri-gutuna lortzearekin batera sortzen zirenaren ustea zegoen. Hiri-gutunarekin hiribildu berri bat sortzen zen, bai. Horrek, ordea, ez du hiribildua sortu aurreko populazio eza adierazten. Bai dokumentazioak, bai arkeologiak, hiribilduak sortu aurreko populazio guneak zeudela erakutsi dute eta hiribilduen sorrera populazio horren nahiaren emaitza direla. Beharrak edota nahiak bultzatuta, ingurune…

blog