Dakizuenez, oso Leial eta oso Noblea den Tolosako villa honetan arras ezagunak dira urte luzez bertan ekoiztu diren Elosegi txapelak, egun herriaren bereizgarrietako bat izatera bilakatzeraino.

Gipuzkoako Artxibo Orokorretik, Elosegitarren funtsarekin lan egitea eskatu digute, txapelen enpresak dohaintzan eman baitzien familiaren zenbait argazki eta dokumentu.

Lan honen lehen zatia arras pollite izan da, izan ere Polikarpo Elosegi Ansolak (“Poli” lagunentzat”) ateratako argazkiekin egon baikera. Poli fundatzailearen iloba zen eta enpresan eta politikan jardun bazuen ere, argazkilaritzara ere afizionatua izan zen. Bere funtsa 1875 eta 1942 bitarteko euskal mundua ezagutzeko aukera paregabea da. Kristalezko negatiboak dira eta gehienak digitalizatuta daude (Gure Gipuzkoan bilduma bat dago bere izenarekin, begirada bat ematerat gonbidatzen zaituztet). Irudietan janzkera dotoreko pertsonaiak ageri dira, mendian eta guzti elegante ibiltzen zirenak, zapela –Elosegirenak, nola ez-, abarkak, taxalekoa eta manta batekin (ikusi pea000069).

Argazkiekin bukatzeko, familiako albumak eta digitalizatutako irudiak alderatu behar izan ditugu, nahiko eromena izan dena baina zorionez bukatu duguna.

Proiektuaren bigarren zatian, txapelen enpresak emandako dokumentuekin lan egitea egokitu zaigu. Hauek Antonio Elosegik 1858ean “La Casualidad” enpresa sortu zuenekotik aurrerakoak dira, eta denetarik dago. Bai, egungo “Boinas Elosegi” izenera iritsi aitzinetik, jatorrian “La Casualidad” eta ostean “Nietos de Antonio Elosegi” izatera pasa zen. Estatu mailan martxan jarri zuten lehen txapel fabrika izan zen eta irekita dirauen bakarra, 160 urte baino gehiagoren ostean.

Erran bezala, saltsa haundie dago dokumentuen artian, kontu liburuez gain, hainbat erakundeen reglamentuak daude (bitxienetakoa 1894ko Tolosako polizia hiritarrarena, gurdia non aparkatu eta non ez erraten duena), otoitz liburuak, aldizkariak etab.

Mieltxo Sobrino.