Udal guztietan badaude
udalerri bakoitzari eragiten dien arau juridiko batzuk ordenantza bezala
ezagutzen direnak. Udalerrian ordena mantentzeko egiten diren arauak
dira eta Udalak osoko bilkuran onartu behar ditu balekoak izan daitezen.
Mota desberdinetako ordenantzak egiten dira: fiskalitate kontuak
erregulatzen dituztenak, hirigintzako gai desberdinak antolatzen
dituztenak (txabolak, estetika, terrazak e.a.) edo poliziari eragiten
dietenak. Villabonako Artxiboan mota eta garai desberdinetakoak
dauzkagu, zaharrenak XVI. mendekoak izanik. Oraingo honetan ordea,
kronologikoki gertuago dugun bati buruz hitz egin nahi dugu, pasa den
mendeko 70. hamarkadako ordenantza fiskal bati buruz hain zuzen ere.
Gainean ditugun egunak direla eta, aproposa dirudi dokumentu hau
jorratzea. Izan ere denok erosiko ditugu bene-benetan behar ez ditugun
luxuak, jan behar ez ditugun kapritxoak edo tankerakoak.

Aurrean
dugun ordenantzaren izenburua “Luxuzko Gastuen gaineko Udal zergaren
Ordenantza” da (sig. 920-04), hau da, gastu berezien edo bizioen gaineko
zerga bat izango litzateke. Gastu mota desberdinak datoz azalduta
dokumentuan, konkretuki 6 gai dira ordenantza honek arautzen dituenak.
Lehenengoa hoteletan, apartamentuetan edo erresidentzietan ostatu
hartzeari dagokiona izango da, hori bai, beti ere lau izar edo gehiago
dituzten hoteletan egindako egonaldiengatik. Atal honi dagokionean,
zehazki aipatzen da zerga hau zein hotel motetan ezarriko den, nola
kobratuko den, zenbatekoa izango den balioa e.a. Hoteletako egonaldiekin
batera, beste zerga bat ezarriko zaio toki horietan jan eta edaten
denari, baita ere 3 sardexka baino gehiago dituzten jatetxeei, A eta B
kategoria bereziko tabernei eta 3 sardexka dituzten jatetxeak baino
prezio altuagoa duten taberna edo jatetxeei. Hauekin batera, festa
aretoetan sartzeko sarrerak eta edariak ere zerga honen eragina
nabarituko dute. Festa aretoak, dantzalekuak, diskotekak eta ikuskizunak
antolatzen dituzten edonolako kasino edo elkarteetan ere aplikatuko da
zerga hau. Aipatutako kasu hauetan, bezero guztiek ordaindu beharko
dute, baina ez dute banatuta ordainduko, baizik eta edariaren, hoteleko
gelaren edo dantzalekuko sarreraren prezioarekin batera ordainduko dute,
hau da, gaur egun ordaintzen ditugun zerga guztien modura, ordainketa
bakar batean bi gauzak. Ondoren, taberna, hotel edo dantzaleku
bakoitzeko arduradunak lagun pasibo edo ordezkari izango dira, eta
hilero lehenengo hamabostaldian Udalari ordaindu beharko diote zerga
honengatik dagokiona.

Zerga
honek apustuei ere eragingo die. Ikuskizun publikoetan aurrera eramaten
diren apustuetan parte hartzen dutenen artean, irabazleek egin beharko
dute ordainketa. Kasu honetan ordezkaria, enkantea antolatu duen
pertsona izango da. Elkarte pribatuak ere ez dira libratuko zerga hau
ordaintzez, hauen barne sartzen da edozein elkarte mota, bai kasinoak,
bai kirol elkarteak edo klubak. Hori bai, luxuzko gastuak 10.000 pezeta
baino gehiago direnean aplikatuko zaie zerga hau. Etxebizitzen inguruan,
luxuzkoak izango dira 7.000.000 pezeta baino gehiago balio dutenak eta
horiek dira zerga hau jasan beharko dutenak eta urtero ordaindu beharko
dutenak. Hauen kasuan, jabeak dira urtero urtarrilean Udaletxetik pasako
direnak zergaren kitapenerako. Azkenik, arrantza eta ehiza-barruti
pribatuen erabilera ere zerga honekin kargatuko da. Hemen ordezkaria
jabetzaren jabea izango da eta honek egin beharko dio ordainketa Udalari
urtero.

Ordenantza
honek arautzen duen luxuaren gaineko zerga hau ez da berdina izango
aipatzen diren 6 kasu horietarako, baizik eta gastuaren arabera ehuneko
bat edo beste ezarriko da. Horrela gauzak, luxuzko etxebizitza bat
erosten zuenak etxearen balioari %0,60ko karga gehitu behar zion eta
festa areto batera sartzeko sarrera erosi nahi zuenak, balioaren %50eko
karga. Hortaz, gastuaren balioaren arabera ezartzen zen karga edo zerga
hau oso desberdina izango zen egiten zen erosketaren arabera. Hoteletako
egonaldiak ere desberdin kargatuko ziren lau izarreko hotel bat bazen
edo lau izar baino gehiago bazituen.

Aurkeztu
dugun dokumentu hau Udalak onartu zuen 1977 urteko maiatzaren 2ko
udalbatzan. Urte dezente pasa dira ordutik eta dagoeneko aldatu egin
dira gauzak, gaur egun beste zerga batzuk baititugu ordaintzeko.

Amaia Mendizabal