XIX. mendean zehar, osasungintza ez da antolakuntza tekniko edo administratibo bidez kudeatutako alor modura ulertu behar, poliziaren eskumenen artean sartzen zen gobernu ekintza modura baizik. Politiko edota alkateen ardura izan ohi zen, eta momentuko beharren araberako neurrien menpeko alorra izan zen hamarkada askoan zehar. Orokorrean, arazoei era autonomo eta koordinatu gabean egiten zitzaien aurre, udal bakoitza mundu bat baitzen. Egun ezagutzen dugun osasungintzaren oso bestelakoa.

Iturriek diotenez, sortzen ziren eguneroko arazoei aurre egiteko Getariako Udalak medikua kontratatu zuen 1839tik aurrerako. 1839ko maiatzaren 26ko udal aktak dioenaren arabera, herrian mediku bat izateko beharra ikusten dute herritarrek, momentu horretan herrian medikurik ez baitzegoen: “se tomó en consideración la triste situación de este vecindario por falta de facultativo que asista en sus dolencias “. Aktan zehar herritarrei zerbitzu hau ematea beharrezkoa zela aipatzen da, horretarako “Comandante General de la Provincia”-rekin kontaktuan jarri eta mediku bat bertara izendatzeko eskaera eginaz.

Bi aste nahikoa izan ziren herriko medikua kontratatzeko, Santos Flores jauna, ondorengo baldintzetan:

• Ordainsari modura, hileko 60 erreal emango zitzaizkion.

• Erditzean lagundutako pertsona bakoitzagatik 20 erreal gehiago. Betiere, erditu eta ondorengo 8 egunetan zaintza lanak egiten baditu.

• Pertsona bakoitzaren ahoko zaintzagatik erreal bat eta hagina kentzeagatik beste erreal bat.

• Ohiko bisita bakoitzeko erreal erdi bat gehiago.

Baldintzak eta prezioak ezarri zituzten, baina nola ordaindu? Nondik atera medikuari hileko ordainsaria emateko dirua? Herritar guztien artean ordaintzea erabaki zen udal batzarrean: “Acordaron que contribuya cada persona con medio real mensual contado desde el dia 7 del corriente mes.”

Hiru hilabete beranduago, ziurrenik herritarrek aipaturiko ordainketari aurre egiteko zituzten zailtzasunak zirela medio, bai medikuaren eta baita beste zenbait profesionalen ordainsaria portuan sartzen zen ardo eta pattarraren gaineko zergaren bidez ordaintzeko proposamena aterako da irailaren 2ko udal aktan.

Zer erabaki zen eta aurrerantzean nola moldatu ziren ezin dugu jakin, 1855. urterarte ez baita medikuari buruzko aipamenik egongo udal aktetan.

Xabier Etxeberria

Iturria: http://elhoyodepinares-fondodocumental.blogspot.com/2012/09/un-medico-en-el-hoyo-de-pinares-del_25.html