Aurreko idatzian Elorriaga leinuaz eta San Bernabe kaperaz aritu ginen. Familia horrek 1503an San Pedro elizan kapera egiteko baimena lortu zuela ikusi genuen. Dokumentu hartan, ordea, zeharka bada ere, San Pedro elizaren kudeaketaren inguruko informazioa jasotzen zela nabarmena izan zen. Bestalde, agerian geratu zen, baita ere, elizan familia edo leinu baten
sepulturaren kokapenaren garrantzia. Hau ederki adierazten da urtebete
geroagoko, 1504ko irailaren 1eko, antzeko beste dokumentu batean.

Oraingo
honetan Bachiller Jofre Ibáñez de Sasiolari Zumaiako San Pedro Elizako
Santa Katalinaren omenezko aldarearen azpiko lurra saldu zitzaioneko
dokumentua dugu. Ondoren transkribatzen dugun zati honetan lur hori
lortzeko prozesua azaltzen da:

“…
otorgamos e conosçemos que por cabsa e rrazón que la dicha yglesia de
sennor Sant Pedro e la fábrica d’ella está al presente en mucha
nesçesydad para fazer e çerrar la capilla mayor de sobre el altar mayor,
e vos el Bachiller Jufre de Sasyola, vasallo del Rey e de la Reyna
nuestros sennores e de su Concejo, para suplir la nesçesydad presente de
la dicha yglesia e fábrica d’ella ofreçistes e prometistes çinquenta
ducados de oro para los luego pagar por el suelo de la capilla qu’es
debaxo del altar de Santa Catalina en la dicha yglesia, para lo que
teníades vos el dicho Bachiller, liçençia e premisyón del Vicario
General del obispado de Panplona, la qual dicha postura e preçio de los
çinquenta ducados vos fue pujada por Martín Ybannes de Arteaga e por
Juan de Arteaga, su nieto, fasta que llegaron las dichas pujas de entre
vos, el dicho Bachiller, e las otras partes a çiento e sesenta ducados
de oro. E después vos, el dicho Bachiller, pujastes el dicho suelo de
capilla de quarenta ducados más e los pusystes en preçio de dosientos
ducados de oro, e las otras partes non fisieron más puja sobre vos, el
dicho Bachiller, rrematado commo en mayor pujador por los dichos
manobreros. E por ende, nos el dicho conçejo, alcalde, preboste,
jurados, oficiales, omes fijosdalgo suso dichos, commo patrones que
somos de la dicha yglesia, en vna conformidad e concordia, desimos que
loamos, rratyfycamos e aprobamos el dicho rremate del dicho suelo de
capilla en vos el dicho Bachiller.”

1504an
San Pedro elizako obrek jarraitzen zutela nabaria da, baita horiek
gauzatzeko zuten diru falta ere. Finantzaketa modu bat elizan
lurperatzeko lurraren salmenta izan zen argi eta garbi. Kasu honetan,
Elorriagatarrekin gertatu bezala, elizako gune nabarmenetako bat
eskuratu zen, baina prozesua guztiz desberdina izan zela ikus daiteke.
Oraingoan, lur zati hori, enkante moduan atera zuten salmentara eta
horri esker jakin dezakegu hura lortzeko egon zen borrokaren eta botere
talkaren berri.

Zumaiako
bi leinu garrantzitsuk nahi zuten eremu hori: Sasiola eta Arteaga
leinuek. Biek komunitatean zuten boterearen erakusgarri izango zen
sepultura nahi zuten elizaren barruan. Azkenean, Sasiola leinuak lortu
zuen urrezko 200 dukaten truke. Gogoan izan, urtebete lehenago,
Elorriagatarrei urrezko 40 dukateko eskaera egin zitzaiela kapera
egiteko. Hala ere, kontuan izan behar dugu, elizako tokirik nabarmenean
kapera egiteko azken aukera zela enkantean jarri zena. Hau da,
Elorriagatarrek aldare nagusiaren eskuinaldeko eremua eskuratua zuten
jadanik kapera egiteko. Beraz, 1504an Sasiola eta Arteagatarrek
borrokatu zutena aldare nagusiaren ezkerraldean kapera egiteko aukera
izan zen. Sasiolatarrek egingo duten kapera gaur egun Zumaiako Parrokian
dagoen San Anton kapera da.

Bi
dokumentu horiek XVI. mendearen hasierako gizartean familia edo
leinuaren sepulturaren kokaguneak zuen garrantziaren berri ematen
digute. Hori horrela, garai hartako elizako sepulturen kokaguneak orduko
Zumaiako komunitatearen berri emango ligukete. Sepultura horien planoa
XVI. mende hasierako Zumaiako gizartearen isla litzateke.

Oihana Artetxe